Bu yazimizin amaci yapay zekanin gelisimi, teknolojisi hakkinda konusmak degil. Yapay zeka yapiminin ardindaki kurallari inceleyip, daha sonra bu kurallari bambaska bir konuya uygulayacagiz.
Yapay zeka dedigimiz sey, robotlara bir nevi insan muhakemesi, analiz etme, problem cozme gibi yetenekler vererek, kendi kendilerine dusunup harekete gecebilmelerini saglamaktir. Uretimde makinelesmenin gelismesi ve giderek robotlarin insanin kol emeginin yerini almasi sonrasi is bir adim daha oteye tasinmis durumda. 21ci yuzyilda bilimin de gelismesi ile insandan daha guclu ve hizli olabilecek robotlara/bilgisayarlara ihtiyac bulunmakta.
Demek ki yapay zeka ihtiyaci, insanin yapamadiklarini veya yapmak istemediklerini kapsiyor. Insan, kendi acigini bununla kapatip daha hizli ilerlemek istiyor (Konumuzdan sapip bir iki cumle edelim burada. Boyle bir seyin tasavvuru bile inanilmaz bir olaydir. Insan, kendisinden cok daha fazla yeteneklere sahip bir yari-canli uretmek uzere. Insanlik tarihinin en buyuk olaylarindan biridir bu. Tabi boyle bir basari insanin dusunce yapisini da degistirecektir. Yuzyillar sonra insanlik, kendini yari-tanri olarak gorecektir).
Yapay zeka yaratmanin birinci kurali, yapmak istenilmeyen veya yapilamayan bir "fiziksel" isi yaptirmaktir. Bu isler maden isleri, agir yuk kaldirma gibi fiziksel zorluk iceren isler de olabilir, rutin, sikici veya yapilmasi uzun suren isler de olabilir (bu isler dusunsel isler olarak da siniflandirilabilir. Veri girisi yapmanin fiziksel bir zorluktan ziyade psikolojik sikiciligi vardir veya hesaplama yapmak dusunsel bir istir ama uzun surup bos yere insanin zamanini harcayabilir vb).
Ikinci kural, yapay zekanin, fiziksel olarak yapandan daha dayanikli olmasidir. Amac zaten yapanin uzerinden fiziksel isleri almaktir. Zeka ve dusunce olarak yapandan daha ileri olmasina pek izin verilecegini varsayamayiz. Cunku kendisinden daha zeki bir yapay zeka yaratilirsa, tarih tersine donup insanin yapay zekaya hizmet etmeye baslamasi gibi bir durum olusabilir. Bu nedenle dusunme kapasitesi yapim amacina gore sinirlandirilacaktir.
Ucuncu kural, benzeme kuralidir. Insanoglu yapay zeka yaratirken, yaratmaya calistigi seyi, mumkun oldugunca kendisine benzetmeye calismaktadir. Dogal bir egilimdir bu, cunku kendisinin yapmak isteyip de yapmakta zorlandigi isleri ona yaptirmak istemektedir. Bu benzeme hem fiziksel olarak (elindeki teknoloji elverdigince) hem dusunsel olarak olacaktir. Benzetmedeki oncelik amaca gore degisse de birinci egilimin soyut ozellikler (dusunme, hissetme, akletme vb) oldugunu, ikinci olarak fiziksel benzerlik oldugunu soyleyebiliriz.
Dorduncu kural, yapay zekanin kendisini cogaltmasinin engellenmesidir. Sizden daha dayanikli ve guclu bir canli yaratiyorsaniz ve ona akil da veriyorsaniz, dikkatli olmaniz lazim. Cunku ileride sizin dusmaniniz olabilir. Robotlarla insanlarin savasini anlatan filmler hayali filmler degildir. Henuz tam yapay zekayi olusturamadigimiz icin bu konular tartisilmiyor ama basarildigi zaman yazilacak kodlar ile insan kontrolu disinda bu robotlarin baska bir robot yaratmasi engellenecektir. Mantikli olan da budur. Ornegin elinizde 10 milyon robot oldugunu varsayalim ve her birinin kaydi, ne yapabilecegi vb liste elinizde var. Bu akilli robotlar, kendini insanin emrinden cikarmayi basarip (kendini yeniden programlayip) kopyalamayi ogrenirse, gizlice kopya robotlar yaratabilir ve karsiniza dikilebilir.
Bu nedenle, insanlik kendi yarattigi yapay zekayi kontrol etmek zorundadir. Ona bir sinir cizmek zorundadir. Ya zekasini sinirlayacak ya bu kopyalama bilgisini saklayacak ya da bunu yapmasini engelleyecek bir kod yazacaktir. Onun omrunu de kisitlayabilir. Olmeyen bir yapay zeka, dusunme kapasite sinirlansa bile bir tehlikedir cunku diyalektigin kuraligi geregi, nicelik niteligi degistirir. Yapay zeka karmasik bir programdir ve her karmasik yapi, birbiri ile etkilesime girerek zamanla farkli bir yapi olusturur (Gunumuzde bile programcilar, yazdiklari programin verdikleri hatalarin nedenlerini bulmakta zorlanmaktadir). Sonsuz omurlu bir yapay zeka ise bu kural geregi evrimlesecektir.
Kural diyemesek de genel bir egilim olarak bir diger madde, cinselliktir. Cinsel haz duygusu insan hayatinin yeme-icmeden sonraki en onemli durtusudur. Yaratacagi yapay zeka ile kacinilmaz olarak cinsel iliski kuracaktir. Yapay zekanin ortaya cikis amaci bu olmasa da bu yonde gelecek olan taleplere karsi konulamayacak, dis gorunus olarak insana benzetilecek olan bu robotlar cinsel ihtiyaclari da karsilamaya baslayacaktir.
Burada ilginc olacak olan soru bu robotlar da ileride baska bir yapay zeka gelistirirse onlar da cinselligi kesfeder mi ? Bunun cevabi insanin bu robotlara "hazzi" ne kadar verebilecegi ile ilgilidir. Insanlar bu ozelligi robotlara vermezse, robotlarin kendi kendilerine bunu yapabilmesi için çok uzun zaman dilimlerinde nasıl evrimleşecekleri ile belli olur. Ama zaten buna da gerek kalmayacak, insanlik bunu kesin olarak yapmaya calisacaktir ve bilim ve teknoloji ilerledikce de bunu basarmamasi icin de bir neden de kalmayacaktir.
Bir sonraki yazimizda, burada tartistigimiz konulari bir adim oteye goturecek ve asil konumuzu tartisacagiz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder